Płaskostopie: przyczyny, konsekwencje i metody leczenia

Nasze stopy – choć umożliwiają stabilne poruszanie się po ziemi – nie są płaskie. Natura zadbała o to, aby były odpowiednio wysklepione. Umożliwia to lepsza amortyzację w czasie poruszania się, a także – sprzyja zachowaniu prawidłowej postawy. Nie zawsze jednak stopa jest uformowana prawidłowo, a jedną z najczęstszych wad jest płaskostopie.

Czym jest płaskostopie i jakie są jego przyczyny?

Płaskostopie to deformacja stopy polegająca na obniżeniu lub całkowitym zaniku naturalnego łuku podłużnego stopy. U osób z tą wadą stopa niemal całą swoją powierzchnią przylega do podłoża. Choć u małych dzieci jest to fizjologiczne i zwykle zanika z wiekiem, to u dorosłych stanowi już problem zdrowotny, który może prowadzić do wielu dolegliwości.

Płaskostopie może mieć różnorodne źródła. Wyróżnia się dwa podstawowe typy – wrodzone i nabyte. W przypadku wrodzonego, dziecko przychodzi na świat z nieprawidłową budową stopy i – jeśli w trakcie rozwoju wada ta nie zaniknie – wymaga konsultacji z ortopedą dziecięcym, który zazwyczaj zleca ćwiczenia mające odpowiednio ukształtować kończynę.

Z kolei płaskostopie nabyte rozwija się w wyniku działania różnych czynników, takich jak:

• nadmierne obciążenie stóp – częste u osób z nadwagą lub wykonujących pracę stojącą,
• brak aktywności fizycznej – osłabienie mięśni stopy i podudzia prowadzi do obniżenia łuku,
• noszenie niewłaściwego obuwia – szczególnie zbyt ciasnych lub zupełnie płaskich butów bez wsparcia łuku,
• urazy i choroby – np. reumatoidalne zapalenie stawów lub cukrzyca mogą osłabiać strukturę stopy.

Konsekwencje nieleczonego płaskostopia

Nieleczone płaskostopie może prowadzić do wielu przykrych powikłań. Początkowo objawia się bólem w obrębie stóp, szczególnie po dłuższym staniu lub chodzeniu. Z czasem może dochodzić do przeciążeń stawów skokowych, kolanowych, a nawet biodrowych i kręgosłupa. Ponadto powoduje deformacje palców (w tym haluksy, czyli paluchy koślawe), zaburzenia postawy i chodu oraz brak amortyzacji.

Jak diagnozuje się płaskostopie?

Rozpoznanie opiera się głównie na badaniu fizykalnym przez lekarza ortopedę lub fizjoterapeutę. W prostym teście można użyć tzw. testu „mokrej stopy” – odbicie mokrej stopy na kartce ujawnia kształt łuku. Dodatkowo wykonuje się badania obrazowe, takie jak RTG, a także badania podoskopowe i plantograficzne, które dokładnie analizują rozkład nacisku na podeszwie stopy.

Leczenie i zapobieganie

Leczenie płaskostopia zależy od wieku pacjenta oraz stopnia zaawansowania wady. W przypadku dzieci często wystarczają ćwiczenia korekcyjne i zmiana nawyków. U dorosłych leczenie jest bardziej złożone i obejmuje:

• ćwiczenia wzmacniające – szczególnie mięśnie krótkie stopy i łydek,
• fizjoterapię,
• noszenie wkładek ortopedycznych,
• zmianę obuwia na buty z odpowiednim wsparciem łuku i amortyzacją,
• leczenie operacyjne – stosowane w ciężkich przypadkach, kiedy inne metody zawiodły.

Jeżeli zmagasz się z płaskostopiem – nie wahaj się umówić wizyty w naszej poradni rehabilitacyjnej niedaleko Opola.